Ιρανική Επανάσταση:Τι σημαίνει. Πού βαδίζει;

Greek translation of The Iranian Revolution - What does it mean and where is it going? (June 16,2009)

Όλες οι αντικειμενικές συνθήκες για την επανάσταση όπως περιγράφηκαν από το Λένιν, έχουν ωριμάσει στο Ιράν. Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών σηματοδοτούν την αρχή της ιρανικής επανάστασης, που θα εκτυλιχτεί για μια ολόκληρη ιστορική περίοδο. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος, ικανού να καθοδηγήσει τις μάζες σήμερα. Όμως οι συνθήκες για την οικοδόμηση μιας τέτοιας δύναμης έχουν επίσης ωριμάσει. Οι εργάτες και η νεολαία στο Ιράν θα επιζητούν τις αυθεντικές ιδέες του επαναστατικού σοσιαλισμού ή αλλιώς το Μαρξισμό.

Χθες έγραψα ότι η Ιρανική Επανάσταση έχει αρχίσει. Με ποια έννοια αληθεύει αυτό; Ο Λένιν εξηγούσε τις συνθήκες για μια επαναστατική κατάσταση: πρώτον η άρχουσα τάξη πρέπει να είναι διασπασμένη και ανίκανη να κυβερνήσει με τις ίδιες μεθόδους όπως πριν. Αυτή η προϋπόθεση είναι ξεκάθαρα υπαρκτή στο Ιράν. Δεύτερον, η μεσαία τάξη πρέπει να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην επανάσταση και την αντεπανάσταση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα στο Ιράν όπου μεγάλα κομμάτια της μεσαίας τάξης έχουν περάσει με το μέρος της επανάστασης και διαδηλώνουν τώρα στους δρόμους. Τρίτον, οι εργάτες πρέπει να είναι έτοιμοι να παλέψουν. Υπήρχε ένα αυξανόμενο απεργιακό κύμα στο Ιράν ακόμα και πριν τις εκλογές.

Μόνο η τελευταία προϋπόθεση απουσιάζει: η ύπαρξη ενός επαναστατικού κόμματος και μιας επαναστατικής ηγεσίας, σαν το Μπολσεβίκικο κόμμα το 1917. Η παρουσία ενός τέτοιου κόμματος θα έδινε στο μαζικό κίνημα την ηγεσία και την οργάνωση που είναι απαραίτητη για την επιτυχία. Θα σηματοδοτούσε μια γρήγορη και σχετικά ανώδυνη νίκη. Με την απουσία ενός τέτοιου κόμματος, η επανάσταση θα εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια μιας πιο μακράς περιόδου μηνών, πιθανόν και χρόνων, με πλημμυρίδες και άμπωτες.

Μια επανάσταση δεν είναι ένα μονόπρακτο έργο. Το 1917 η επανάσταση εξελίχτηκε σε μια περίοδο 9 μηνών. Σε αυτή την περίοδο υπήρχαν στιγμές τρομερής αναταραχής, όπως τον Φλεβάρη, όμως υπήρχαν και περίοδοι κούρασης, ηττών, ακόμα και αντίδρασης, όπως αυτή που ακολούθησε μετά τα «Ιουλιανά». Από τον Ιούλη έως το τέλος του Αυγούστου υπήρξε μια περίοδος αντίδρασης κατά την οποία οι Μπολσεβίκοι βγήκαν στην παρανομία, ο τύπος τους καταστράφηκε, ο Τρότσκι ήταν στη φυλακή και ο Λένιν είχε αναγκαστεί να διαφύγει στη Φινλανδία.

Η Ισπανική Επανάσταση, που πιθανόν είναι ένας καλύτερος οδηγός για αυτό που θα γίνει στο Ιράν, ξεκίνησε με την ανατροπή της μοναρχίας (που επήλθε με τις τοπικές εκλογές) τον Απρίλη του 1931. Αυτό άνοιξε μια περίοδο επανάστασης, που διήρκεσε 7 χρόνια, με σκαμπανεβάσματα, μέχρι την ήττα των εργατών της Βαρκελώνης τις μέρες του Μάη του 1937. Σε αυτή την εφτάχρονη περίοδο είχαμε τα περίφημα Δύο Μαύρα Χρόνια (“El Bienio Negro”), που ακολούθησαν μετά την ήττα της Κομμούνας της Αστούρια το 1934 και κράτησαν μέχρι τις εκλογές του Λαϊκού Μετώπου το 1936.

Με την έλλειψη ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος, η Ιρανική Επανάσταση, όπως και η Ισπανική Επανάσταση, μπορεί να επεκταθεί σε μια διάρκεια αρκετών χρόνων και θα χαρακτηριστεί από έναν ασταθή και σπασμωδικό χαρακτήρα, την άνοδο και πτώση διαφόρων κυβερνήσεων, ηγετών και κομμάτων, πριν τεθεί τελικά το ζήτημα της εξουσίας. Όμως τα γεγονότα που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας ξεκάθαρα σηματοδοτούν μια θεμελιώδη αλλαγή σε ολόκληρη την κατάσταση. Το «τζίνι» έχει βγει έξω από το μπουκάλι στο οποίο είχε κλειστεί για τρείς δεκαετίες. Και θα είναι αδύνατον να το σπρώξει κανείς βίαια πίσω στη φυλακή του.

Πολλοί παρατηρητές έχουν εκφράσει έκπληξη απέναντι σε ένα κίνημα που εμφανίστηκε να πέφτει από έναν καθαρό γαλάζιο ουρανό. Όμως στην πραγματικότητα αυτή η έκρηξη προετοιμαζόταν για πολύ καιρό. Η οργή του λαού αντανακλά όλες τις συσσωρευμένες απογοητεύσεις και το θυμό των τελευταίων τριών δεκαετιών. Επίσης αντανακλά την όλο και επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση και την πτώση του βιοτικού επιπέδου. Η οικονομία ήταν το κύριο θέμα της εκλογικής καμπάνιας και παραμένει στην καρδιά των ανησυχιών των περισσότερων Ιρανών, μετά από τέσσερα χρόνια στα οποία υπήρξαν απότομες εκρήξεις πληθωρισμού και ανεργίας.

Παρ’ όλο που υπό τον Αχμαντινετζάντ τα φτωχότερα τμήματα της κοινωνίας έχουν επωφεληθεί από μοίρασμα μετρητών που πληρωνόταν από τα αποθέματα πετρελαίου του Ιράν, πολλοί άλλοι έχουν διαμαρτυρηθεί γιατί η αυξανόμενη ρευστότητα έχει διπλασιάσει ή τριπλασιάσει τις τιμές. Η Βουλή έχει μπλοκάρει προς το παρόν τις περικοπές των επιδοτήσεων με τη λογική ότι θα μπορούσε να πυροδοτήσει περαιτέρω τον πληθωρισμό, που ήδη βρίσκεται στο 24%. Όμως η οικονομική κρίση σημαίνει περικοπές και λιτότητα και ο Σαμσοντίν Χοσσεϊνι, ο υπουργός οικονομικών, χθες είπε ότι η ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων θα είναι το θεμέλιο της επόμενης οικονομικής πολιτικής του Ιράν.

Αυτό εξηγεί εν μέρει τον μαχητικό χαρακτήρα ενός άγριου και αποφασισμένου αντιπολιτευτικού κινήματος, που έχει βρει ένα ανέλπιστο σύμβολο στον 68χρονο Μιρ-Χουσείν Μουσάβι, που ήταν παλιότερα μέλος του Ιρανικού Κατεστημένου και είναι ακόμη. Όταν ο λαός αρχίζει να χάνει τον φόβο του και προετοιμάζεται να αψηφήσει τα όπλα της αστυνομίας σε μια χώρα όπως το Ιράν, αυτό είναι η αρχή του τέλους. Το αξιοθαύμαστο κίνημα των μαζών είναι ακόμη πιο απίστευτο για το γεγονός ότι είναι ανοργάνωτο και χωρίς ηγεσία.

Ο ηρωισμός των μαζών

Ο αποφασιστικός παράγοντας είναι πάντα η ξαφνική εισβολή των μαζών στο προσκήνιο της ιστορίας. Ο αξιοθαύμαστος ηρωισμός των μαζών εκδηλώθηκε στην γιγαντιαία διαδήλωση της Δευτέρας, που διεξήχθη αψηφώντας τις προειδοποιήσεις του καθεστώτος ότι θα αντιμετωπιστεί με σφαίρες. Τουλάχιστον ένα εκατομμύριο διαδηλωτές αγνόησαν τις απειλές, τα όπλα και την αιματοχυσία για να απαιτήσουν ελευθερία για το Ιράν. Οχτώ άνθρωποι πέθαναν χθες και άγνωστος είναι ο αριθμός των τραυματισμένων. Και ακόμη το κίνημα συνεχίζει απτόητο.

Ο Ρόμπερτ Φίσκ, ένας από τους καλύτερους Βρετανούς δημοσιογράφους, ήταν μάρτυρας σε αυτό που αποκαλεί ημέρα του Πεπρωμένου για το Ιράν, και έστειλε ένα ζωντανό ρεπορτάζ για το τι έγινε:

«Ένα εκατομμύριο λαού διαδήλωσε από την Πλατεία Engelob προς την Πλατεία Azadi– από την Πλατεία της Επανάστασης προς την Πλατεία της Ελευθερίας– κάτω από τα μάτια των βάρβαρων ΜΑΤ της Τεχεράνης. Τα πλήθη τραγουδούσαν και φώναζαν και γελούσαν και προσέβαλλαν τον «Πρόεδρο τους» αποκαλώντας τον «Σκόνη». Ένας φοιτητής αστειευόταν: «Ο Αχμαντινετζάντ μας αποκάλεσε Σκόνη και του δείξαμε μια αμμοθύελλα!»

Ο Φίσκ συνεχίζει:

«Από την Ιρανική επανάσταση του 1979, δεν έχει συγκεντρωθεί ξανά τόσο μεγάλη μάζα διαδηλωτών και με τόσο μεγάλη λαϊκή υποστήριξη, στις λεωφόρους αυτής της πολύπαθης, απελπισμένης πόλης. Συνωστίζονταν, σπρώχνονταν και φώναζαν μέσα από στενά δρομάκια για να φτάσουν στον κεντρικό δρόμο και μετά συναντούσαν δυνάμεις των ΜΑΤ μέσα σε ατσάλινα κράνη και γκλομπς, παρατεταγμένες σε κάθε πλευρά. Ο κόσμος τους αγνοούσε. Και οι αστυνομικοί, που ήταν τρομακτικά υποσκελισμένοι αριθμητικά από αυτές τις δεκάδες χιλιάδων, χαμογελούσαν συνεσταλμένα και- προς έκπληξη μας- χαιρετούσαν με ελαφριά κλίση της κεφαλής τους άντρες και γυναίκες που απαιτούσαν ελευθερία. Ποιος θα είχε πιστέψει ότι η κυβέρνηση είχε απαγορεύσει αυτή την πορεία;»

...Εδώ φαίνεται καθαρά το αληθινό πρόσωπο της επανάστασης. Οι μάζες στάθηκαν ατρόμητες μπροστά στην κρατική καταστολή, σχεδόν αγνόησαν την αστυνομία. Αυτή η «τρομερή» αστυνομία, όταν βρέθηκε μπροστά στο μαζικό κίνημα παρέλυσε, τα παράτησε και πλέον αντιμετωπίζει το κίνημα με «αμήχανα χαμόγελα». Αυτή η εικόνα είναι σχεδόν ταυτόσημη με αυτό που ο Τρότσκι περιγράφει στην ιστορία του της Ρώσικης επανάστασης:

« Οι εργάτες της Έρικσον, ενός από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της επαρχίας Βίμποργκ, μετά από μία πρωινή συνεδρίαση κατέβηκαν σε διαδήλωση, περίπου 2.500 από αυτούς. Σε ένα στενό δρομάκι όμως, έπεσαν πάνω στους Κοζάκους οι οποίοι τους έκοψαν τον δρόμο με τα άλογα τους. Οι αξιωματικοί όρμησαν πρώτοι για να διαλύσουν το πλήθος. Πίσω τους βλέποντας το μέγεθος της πορείας και τον παλμό των εργατών ακολουθούσαν οι Κοζάκοι. Αποφασιστική στιγμή! Αλλά οι αναβάτες, αντίθετα με τους αξιωματικούς τους, διέσχιζαν το πλήθος με μεγάλη προσοχή ,ο ένας πίσω από τον άλλο. « Κάποιοι μας χαμογελούσαν» θυμάται ο Καγιούροφ, « Κάποιος από αυτούς μάλιστα έκλεισε το μάτι του στους εργάτες» Αυτό το νεύμα δεν ήταν χωρίς νόημα. Ήταν ένα σινιάλο συγκατάβασης. Ακολούθησαν κι άλλα τέτοια νεύματα. Παρά τις επίμονες προσπάθειες των αξιωματικών, οι Κοζάκοι, χωρίς εμφανώς να σπάνε την στρατιωτική πειθαρχεία, δεν διέλυσαν το πλήθος, αντίθετα παρασύρθηκαν από την ψυχολογία του. Αυτό επαναλήφθηκε 2-3 φορές κάτι που έφερε πιο κοντά τις 2 πλευρές . Ο ένας μετά τον άλλο οι Κοζάκοι άρχισαν να απαντούν στα ερωτήματα που τους έθεταν οι εργάτες, κάποιοι μάλιστα άνοιξαν και σύντομες συζητήσεις μαζί τους. Η πειθαρχία παρέμενε, αλλά μόνο σαν ένα άδειο κουφάρι έτοιμο να καταρρεύσει από στιγμή σε στιγμή. Οι αξιωματικοί εγκατέλειψαν την προσπάθεια να διαλύσουν το πλήθος και επικέντρωσαν τις προσπάθειες τους να απομακρύνουν τους κοζάκους από τους εργάτες και να τους παρατάξουν κατά μήκος του δρόμου, ώστε να αποτρέψουν την είσοδο των εργατών στο κέντρο. Οι Κοζάκοι παρατάχθηκαν σε άψογο στρατιωτικό σχηματισμό, αλλά κανείς τους δεν εμπόδισε τους εργάτες να περάσουν κάτω από τα άλογα τους. Η επανάσταση δεν διαλέγει τους δρόμους της : έκανε τα πρώτα της βήματα προς τη νίκη κάτω από το άλογο ενός Κοζάκου. Εκπληκτική σκηνή !»

Η γενναιότητα των Ιρανών διαδηλωτών είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή γιατί οι περισσότεροι από αυτούς είχαν μάθει για τη δολοφονία 5 Ιρανών στην πανεπιστημιούπολη της Τεχεράνης. Ο Φισκ περιγράφει τη σκηνή: « Όταν έφτασα στις πύλες της πανεπιστημιούπολης χθες το πρωί, πολλοί φοιτητές έκλαιγαν πίσω από τον σιδερένιο φράχτη, φωνάζοντας «σφαγή» και πέταξαν ένα ρούχο από την άλλη μεριά του φράχτη. Τότε η αστυνομία επιτέθηκε για μία ακόμη φορά.»

« Υπήρξαν στιγμές, κατά τη διάρκεια της πορείας νίκης του Μουσαβί, που κινδυνέψαμε να συνθλίβουμε ανάμεσα στο πλήθος που ακολουθούσε το αυτοκίνητο του Μουσαβί. Τραγουδούσαν με μία φωνή, ξανά και ξανά: « Τανκς, όπλα, δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα πάνω μας τώρα»

Όσοι δεν συμμετείχαν στη διαδήλωση εκφράσανε την υποστήριξη τους από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια, σύμφωνα με τον Φισκ:

«… ένας άντρας σωριάστηκε στην άσφαλτο, το πρόσωπό του ήταν καλυμμένο με αίμα. Αλλά η μάζα συνέχισε απτόητη την πορεία κουνώντας τις σημαίες και καλώντας όσους έβλεπαν να πάρουν μέρος. Μία ηλικιωμένη γύρω στα 90 βγήκε στο μπαλκόνι της κουνώντας ένα πράσινο μαντίλι, ένας ακόμα πιο ηλικιωμένος παππούς σήκωσε το μπαστούνι και το κούνησε θριαμβευτικά στον αέρα.»

« Περνώντας δίπλα από αυτή την πλημμύρα ανθρώπων, μας διαπέρασε ένα παράξενο αίσθημα. Νιώθαμε ότι είχαμε χάσει κάθε αίσθημα φόβου. Ποιος θα τολμούσε να μας επιτεθεί τώρα; Ποια κυβέρνηση θα μπορούσε να αντιταχθεί σε αυτές τις μάζες που έχουν τόση αποφασιστικότητα;»

Ο Φισκ τονίζει ότι στις κινητοποιήσεις δεν συμμετείχαν μόνο μικροαστοί και φοιτητές .

« Σε αυτή την πορεία δεν ήταν μόνο οι τρέντι νέες κυρίες της βόρειας Τεχεράνης. Οι φτωχοί ήταν εδώ, οι εργάτες και οι γυναίκες με τα τσαντόρ

Οι μαζικές διαδηλώσεις είναι μια επανάληψη αυτών που έγιναν στην επανάσταση του 1979 τις οποίες καπηλεύτηκε αργότερα ο Χομεϊνί και η αντιδραστική του συμμορία. Ο Σάχης διέθετε ένα γιγαντιαίο καταπιεστικό μηχανισμό, αλλά μόλις τον χρησιμοποίησε ενάντια στις μάζες κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Νωρίς το πρωί οι μισητοί Basiji («Φρουροί της Επανάστασης") επιτέθηκαν στους φοιτητές. Αλλά μέχρι το απόγευμα οι Basiji έτρεχαν να κρυφτούν από τους φοιτητές. Το βράδυ ξεκίνησαν οι πυροβολισμοί. Ο τελικός απολογισμός ήταν 8 νεκροί και άγνωστο πόσοι τραυματίες.»

Το καθεστώς σε κρίση

Το θαυμάσιο κίνημα των μαζών άλλαξε τα πάντα μέσα σε 24 ώρες. Η αλαζονική επίδειξη δύναμης από τον Αχμαντινεζαντ έγινε σκόνη σε μία μέρα. Αντίθετα υπάρχουν σημάδια πανικού στο καθεστώς. Το Σάββατο και την Κυριακή ξεκίνησε η αστυνομική καταστολή, αλλά μέχρι την Δευτέρα τα πράγματα είχαν αλλάξει. Οι αρχές συνειδητοποίησαν ότι βρίσκονται μπροστά σε ένα νέο '79. Έτσι ακριβώς ανατράπηκε ο Σάχης πριν από 30 χρόνια, με μαζικές απεργίες και την πιθανότητα μίας γενικής απεργίας. Τώρα φοβούνται ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν βίαιες συγκρούσεις ακόμη και εμφύλιος πόλεμος, στον οποίο δεν είναι σίγουροι ότι θα νικήσουν. Όταν η άρχουσα τάξη φοβάται ότι θα χάσει τα πάντα, είναι έτοιμη να κάνει παραχωρήσεις. Οι αρχές προσφέρθηκαν να κάνουν επανακαταμέτρηση, αλλά όχι νέες εκλογές.

Ο Αγιατολαχ Χαμενεΐ συμφώνησε να επανεξεταστούν τα αποτελέσματα των εκλογών. Αυτές οι παραχωρήσεις όμως είναι πολύ μικρές και γίνονται πλέον πολύ αργά. Δεν θα ηρεμήσουν τους διαδηλωτές, θα καταφέρουν όμως ακριβώς το αντίθετο. Κάθε υποχώρηση που κάνει το καθεστώς είναι άλλο ένα σημάδι αδυναμίας για τις μάζες και θα τις κεντρίσει να οξύνουν την δράση τους. Ο Μουσαβί ζητά ακύρωση των εκλογών ενώ το καθεστώς προσφέρει μόνο επανακαταμέτρηση.

Η κατάσταση επηρεάζει σημαντικά την οικονομία. Η ιρανική αστική τάξη βρίσκεται σε πανικό. Οι Financial Times γράφουν:

«Η σοβαρότητα της κρίσης επηρεάζει την οικονομία. Ο γενικός δείκτης στο χρηματιστήριο της Τεχεράνης σημείωσε κάθετη πτώση, ενώ οι μικρομαγαζάτορες στα παζάρια απειλούν να κλείσουν τα μαγαζιά τους διαμαρτυρόμενοι για την κατάσταση.»

Το γεγονός πως οι μικρομαγαζάτορες που ήταν πιστοί υποστηρικτές του καθεστώτος απειλούν με κινητοποιήσεις δείχνει μόνο το ότι η επανάσταση επεκτείνεται. Όμως υπό την έλλειψη μίας σοβαρής ηγεσίας η τελική λύση αυτού του δράματος δεν θα έρθει σύντομα.

Οι Financial Times, το πιο έγκυρο όργανο του διεθνούς κεφαλαίου γράφει:

« Το κύμα του θυμού μπορεί σύντομα να υποχωρήσει, οι αναλυτές όμως περιμένουν να δουν μήπως η καταστολή προκαλέσει νέα κύματα κινητοποιήσεων από τμήματα της κοινωνίας που υποστήριξαν τον Μουσαβί - συμπεριλαμβανομένων επιχειρηματιών, μικρομαγαζατόρων που είδη απείλησαν με απεργία, των συνδικάτων, των φοιτητών και των μαθητών»

« Σύμφωνα με έναν αναλυτή - θα έχουμε σποραδικές εξεγέρσεις για μία σειρά θέματα καθώς οι άνθρωποι εδώ πιστεύουν ότι δεν υπάρχει πλέον ειρηνικός τρόπος για να αλλάξουν τα πράγματα»

Αδυναμία της ηγεσίας

Ακόμα και οι πιο καταιγιστικές απεργίες και διαδηλώσεις δεν μπορούν να λύσουν το βασικό ζήτημα : το ζήτημα της κρατικής εξουσίας. Δεν είναι αρκετό που μερικοί αστυνομικοί χαμογελούν στους διαδηλωτές. Αν η αστυνομία και ο στρατός δεν μετακινηθούν στην πλευρά του λαού, τα όπλα της Ισλαμικής Δημοκρατίας παραμένουν στα χέρια της διοίκησης του Aχμαντινετζάντ και των κληρικών προστατών του. Το ζήτημα της ηγεσίας είναι ακόμα ύψιστης σημασίας.

Γυρνώντας πίσω στο 1999, το καθεστώς κατέστειλε ένα κύμα κινητοποιήσεων φοιτητών σε διάστημα λίγων ημερών : αυτή τη φορά, οι διαδηλωτές φαίνονται πιο συνειδητοποιημένοι. Οι προσπάθειες καταστολής είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό. Υπάρχει ένας οργισμένος ξεσηκωμός στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης μετά τη βίαιη έφοδο από οπλισμένους κακοποιούς του Αχμαντινετζάντ. Περίπου 400 φοιτητές, πολλοί φορώντας πράσινες μάσκες για να κρύψουν την ταυτότητά τους, συγκεντρώθηκαν νωρίτερα σ’ ένα τζαμί στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης ζητώντας την παραίτηση του Αχμαντινετζάντ. Μερικοί είπαν ότι μέλη μιας θρησκευτικής εθνοφρουράς επιτέθηκαν στους κοιτώνες τους. «Χτύπησαν τους φίλους μας και πήραν τουλάχιστον 100 φοιτητές. Δεν έχουμε νέα για το πού βρίσκονται», είπε ένας. 120 λέκτορες του πανεπιστημίου παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Αλλά η γενναιότητα των διαδηλωτών δεν είναι χαρακτηριστικό των ηγετών. Άνθρωποι σαν τον Μιρ Χουσείν Μουσαβί δεν είναι ηγέτες, αλλά ανήκουν στην κατηγορία των ιστορικών ατυχημάτων. Ο Κερένσκι και ο παπά - Γκαμπόν ανήκουν στην ίδια φιλοσοφική κατηγορία. Τέτοια άτομα ανεβαίνουν γρήγορα στην επιφάνεια, προωθημένα από ένα κύμα μεγάλων ιστορικών γεγονότων, κατακτούν μια δανεική φήμη για κάποιο διάστημα και μετά εξαφανίζονται χωρίς ίχνος, σαν τον αφρό που τον έχει καταπιεί ένα κύμα του ωκεανού και τον έχουν καταβροχθίσει άλλα, πιο δυνατά ρεύματα. Πρωθυπουργός στη δεκαετία του 1980, είχε εξαφανιστεί από τη δημόσια ζωή και αφιερώθηκε στις αγαπημένες του αγορές έργων αφηρημένης τέχνης. Τώρα η ιστορία τον έχει πιάσει από το γιακά και τον έχει ρίξει μπροστά στη σκηνή, όπου παρουσιάζει ένα αδέξιο θέαμα.

Ωστόσο, παρά τις επιθέσεις του στις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές του καθεστώτος, ο κύριος Μουσαβί δεν ήταν ποτέ εχθρός της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Πραγματικά, έχει ονομάσει τον εαυτό του, όπως ο πρόεδρος, «φονταμενταλιστή», που αναζητούσε την επιστροφή στις πραγματικές αξίες και αρχές της Ισλαμικής επανάστασης του 1979. Αλλά είχε στολίσει το μήνυμά του με αιτήματα για πιο δημοκρατικές ελευθερίες και πραγματιστική διαχείριση της οικονομίας.

Η υποψηφιότητά του, επιπλέον, ήταν σχεδόν τυχαία. Ήταν απρόθυμος να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος, αλλά είχε αναγκαστεί πολλές φορές να σταθεί στο πλευρό του Μοχάμεντ Κατάμι, του προηγούμενου «μεταρρυθμιστή» προέδρου. Μόλις έθεσε υποψηφιότητα τελικά, γρήγορα έλαβε την υποστήριξη του Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζάνι, ηγετικής πολιτικής φιγούρας του συντηρητικού στρατοπέδου, που τώρα είναι επικεφαλής του Συμβουλίου Διαχείρισης, ενός παλαιού σώματος που προσχεδιάζει μακροπρόθεσμες πολιτικές και της Συνέλευσης Ειδικών, που υποδεικνύει τον επόμενο ανώτατο ηγέτη.

Ενώ και τα δύο μπορεί να τον περίμεναν κεντρώο, σταδιακά η καμπάνια του κυρίου Μουσαβί υιοθέτησε τα ίδια συνθήματα με τους μεταρρυθμιστές, με ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό. Προσάρμοσε το μήνυμά του στο κλίμα των συγκεντρώσεων, έτσι ώστε να είναι αρεστός στη μορφωμένη μεσαία τάξη των πόλεων, κατακρίνοντας τον εξτρεμισμό του προέδρου και γελοιοποιώντας τις λαϊκίστικες οικονομικές του πολιτικές.

Αλλά ενώ οι νεαροί μεταρρυθμιστές-πολλοί από τους οποίους κατέβηκαν ξανά χθες στους δρόμους της Τεχεράνης για ειρηνικές διαδηλώσεις που κατέληξαν στη βία- απευθύνονται σ’ αυτόν για να φέρει μια θεμελιώδη αλλαγή, ο κύριος Μουσαβί έχει άλλα σχέδια. Ο Φισκ γράφει για τη διαδήλωση: « ο Χουσείν Μουσαβί ήταν ανάμεσά τους, πάνω σε ένα αυτοκίνητο μέσα στα καυσαέρια και τη ζέστη, αγέλαστος, έκπληκτος, μη γνωρίζοντας ότι μια τόσο μεγαλειώδης διαδήλωση θα μπορούσε να ανθίσει μέσα στην απελπισία της μετεκλογικής αιματοχυσίας στο Ιράν. Μπορεί να έχασε επίσημα τις εκλογές της προηγούμενης Παρασκευής, αλλά χθες έγινε η παρέλαση της εκλογικής του νίκης κατά μήκος των δρόμων της πρωτεύουσας του. Έληξε, αναπόφευκτα, με πυροβολισμούς και αίμα.»

Εδώ η παρατηρητική ματιά του Φισκ δίνει ένα ακριβές και διεισδυτικό ψυχολογικό πορτραίτο του ρεφορμιστή ηγέτη, «αγέλαστου, έκπληκτου και μη γνωρίζοντας» τις μεγαλειώδεις δυνάμεις που προκάλεσε και που, σαν το μαθητευόμενο μάγο, αδυνατεί να ελέγξει. Οι αμφιταλαντεύσεις του Μουσαβί τονίστηκαν από τον αστικό τύπο. Η Financial Times γράφει : «εμφανίστηκε διχασμένος ανάμεσα στην έκκληση στους διαδηλωτές να συνεχίσουν, και το σταμάτημά τους για να αποφύγει τη βία και τις χαμένες ζωές που παρατηρήθηκαν χθες βράδυ. Ο κύριος Μουσαβί αρχικά ζήτησε να μη γίνει η χθεσινή διαδήλωση από φόβο νέας βίας- αλλά μετά κατέβηκε με τους διαδηλωτές στο δρόμο. Το δίλημμα που αντιμετωπίζει είναι ότι οι διαδηλώσεις σημαίνουν τη μεγαλύτερη δημόσια κατακραυγή από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.»

Ο Μουσαβί κάλεσε όσους τον υποστηρίζουν να μη συμμετέχουν σε προγραμματισμένη διαδήλωση σήμερα, είπε ο εκπρόσωπος τύπου του. «Ο Μουσάβι …πίεσε τους υποστηρικτές του να μην συμμετέχουν στη σημερινή διαδήλωση για να προστατεύσουν τις ζωές τους. Η διαδήλωση των μετριοπαθών ακυρώθηκε» ήταν τα λόγια του εκπροσώπου. Αλλά καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, το ραδιόφωνο αναφέρει ότι μεγάλα πλήθη συγκεντρώνονται ξανά στους δρόμους της Τεχεράνης και οι αναφορές λένε ότι οι διαδηλώσεις θα είναι ακόμα μεγαλύτερες από τις χθεσινές.

Η πιθανότητα μιας αιματηρής σύγκρουσης είναι πάντα παρούσα. Ορίστε τα σχόλια ενός δημοσιογράφου: «Ο θυμός και το μίσος στα μάτια και των δύο πλευρών- όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, θα θυμώσει κάποιους ανθρώπους, […] Η αστυνομία έχει προσπαθήσει να είναι όσο πιο πολιτισμένη γίνεται, αλλά δεν ακούν όλοι τους αξιωματικούς της αστυνομίας. […] δεν είναι εύκολο να τους ηρεμήσεις. Τι συμβαίνει όταν η ιεραρχία καταργείται, όταν και οι δύο πλευρές ξεφεύγουν και δεν υπακούν στους αξιωματικούς τους; Αυτή θα είναι πολύ επικίνδυνη κατάσταση

Ωστόσο, με δοσμένο το επίπεδο του θυμού του λαού, το αποτέλεσμα μιας τέτοιας κατάστασης δε θα είναι αυτό που ήθελαν. Μια αιματηρή σύγκρουση να προκύψει και η συνολική κατάσταση θα εκραγεί. Η ιδέα μιας γενικής απεργίας ήδη προτάθηκε. Μια μεγάλης κλίμακας κρατική τρομοκρατία θα αντιμετωπιστεί με ένα κύμα απεργιών και διαδηλώσεων που θα μπορούσαν εύκολα να μετατραπούν σε μια εξέγερση όπως το 1979. Ο Μουσαβί θέλει απελπισμένα να το αποτρέψει αυτό. Έχει ήδη αναφέρει : «Σαν κάποιος που του αρέσει η αστυνομία, τους προτείνω να αποφύγουν τις σκληρές αντιδράσεις απέναντι στις πράξεις του λαού που έχουν προσωπικά κίνητρα και να μην αφήσουν να ζημιωθεί η εμπιστοσύνη του λαού απέναντι σ’ αυτό το άξιο όργανο.»

Το είχαμε προβλέψει

Οι μαρξιστές είχαν προβλέψει τις παρούσες διαμαρτυρίες. Σχεδόν πριν από δέκα χρόνια είχαμε πει ότι οι μεγάλες διαδηλώσεις των φοιτητών «ήταν τα πρώτα ψήγματα της Ιρανικής Επανάστασης». Πολύ λίγοι άνθρωποι έδωσαν σημασία σε αυτή την πρόβλεψη. Όμως το Ιράν συνέχιζε να είναι στο προσκήνιο των προοπτικών της Διεθνούς Μαρξιστικής Τάσης. Σε ομιλία στον παγκόσμιο συνέδριο της ΔΜΤ τον Αύγουστο του 2008 δήλωσα τα κάτωθι:

«Το Ιράν είναι ώριμο για την επανάσταση. Υπάρχουν όλες οι συνθήκες όπως απαριθμήθηκαν από τον Λένιν: Διασπάσεις στην ηγεσία, πόλωση στη μεσαία τάξη, μια δυναμική εργατική τάξη με επαναστατικές παραδόσεις, κύματα σημαντικών απεργιών κτλ. Ο μόνος παράγοντας ο οποίος απουσιάζει είναι το επαναστατικό κόμμα – ο υποκειμενικός παράγοντας. Η δουλειά για τους Ιρανούς συντρόφους μας είναι μεγάλης σημασίας για αυτό και πρέπει να τους βοηθήσουμε

Η κατάσταση στο Ιράν είναι παρόμοια με εκείνη της Ρωσίας προ 1905. Προσοχή όταν οι ιρανικές μάζες θα αρχίζουν να κινούνται! Η επερχόμενη επανάσταση μπορεί να πάρει διαφορετικά μονοπάτια, αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι μόνο για ένα πράγμα: Δεν πρόκειται να είναι μία φονταμενταλιστική εξέγερση. Η 28ετης παραμονή τους στην εξουσία, έχει οδηγήσει τους μουλάδες σε μεγάλη απαξίωση στα μάτια των μαζών και της νεολαίας. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι νέα, φρέσκα στρώματα που θα είναι ανοιχτά στις ιδέες του μαρξισμού. Η ιρανική επανάσταση θα αλλάξει ολόκληρη την κατάσταση στην Μ. Ανατολή, δείχνοντας ότι η ο γνήσιος αντι- ιμπεριαλισμός δεν ταυτίζεται με τον φονταμενταλισμό. Θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή».

Οι παραπάνω φράσεις δικαιώνονται απόλυτα από τα γεγονότα. Η ιρανική επανάσταση χρειάστηκε πολύ χρόνο για να ωριμάσει, αλλά γι’ αυτό έχει εισβάλλει στο προσκήνιο πιο δυνατή. Οι προηγούμενες εξεγέρσεις των ηρωικών φοιτητών πνίγηκαν στην αιματηρή καταπίεση και με συλλήψεις των αρχηγών τους. Αλλά όπως προβλέψαμε τότε, αυτά τα εμπόδια ήταν μόνο προσωρινά.

«Δεδομένης της απουσίας ηγεσίας, η καταπίεση ενδέχεται να έχει το αντίκτυπο της προσωρινής καθυστέρησης, επιφέροντας όμως μια ακόμη πιο βίαιη και ανεξέλεγκτη έκρηξη αργότερα» («Η απαρχή της Ιρανικής Επανάστασης» - 17 Ιουλίου 1999) . Αυτή η πρόβλεψη σήμερα έχει πλήρως επιβεβαιωθεί. Η πάλη θα συνεχιστεί με τις αναπόφευκτες άμπωτες και πλημμυρίδες έως ότου να φτάσει σε αποφασιστικό σημείο

Σχετικά με τα επείγοντα καθήκοντα του επαναστατικού κινήματος είχα τότε γράψει: «Οι εργάτες και η νεολαία του Ιράν έχουν επανειλημμένα δείξει μεγάλη επαναστατική θέληση. Αυτό που χρειάζεται είναι να δοθεί σε αυτό το κίνημα μια οργανωμένη μορφή, ξεκάθαρο πρόγραμμα και προοπτική. Μέσω των συμβιβασμών και των λαϊκών μετώπων δεν υπάρχει διέξοδος. Η πρώτη συνθήκη επιτυχίας είναι το ανεξάρτητο κίνημα της εργατικής τάξης μαζί με τους φυσικούς της συμμάχους και η αποφασιστική διάσπαση με τους φιλελεύθερους αστούς. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν επιτροπές δράσης, έτσι ώστε να οργανώσουν και να συντονίσουν το κίνημα σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Είναι απαραίτητη η προετοιμασία αυτοάμυνας κατά των ένοπλων συμμοριών, με παράλληλη έκκληση συμμαχίας με το λαό στη βάση και τη πρωτοπορία του στρατού

Πάνω από όλα είναι απαραίτητη η επεξεργασία ενός στέρεου προγράμματος πάλης για δημοκρατικά δικαιώματα με προγραμματικά αιτήματα για την λύση των πιο καταπιεστικών προβλημάτων της εργατικής τάξης, των αγροτών, των ανέργων, των γυναικών και της νεολαίας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα οδηγούσε απαραίτητα σε ρήξη με τον καπιταλισμό και θα βάλει επί τάπητος το ζήτημα της εργατικής εξουσίας και την κατεύθυνση του Ιράν προς τον σοσιαλισμό. Προϋπόθεση για την επιτυχία της πάλης είναι η ενεργή συμμετοχή της εργατικής τάξης, κυρίως των εργατών της πετρελαιοβιομηχανίας. Από την στιγμή που εργαζόμενοι του Ιράν πάρουν την εξουσία, το κίνημα που θα δημιουργήσουν θα απλωθεί σε ολόκληρη την χώρα. Θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο ακόμα και από την Ρώσικη Επανάσταση του 1917, ιδιαιτέρως αν αυτή καθοδηγούταν από ένα γνήσιο Μαρξιστικό Κόμμα. Η δημιουργία ενός τέτοιου κόμματος είναι επομένως το πιο επείγον καθήκον που έχει η πρωτοπορία της ιρανικής εργατικής τάξης και των φοιτητών. Οπλισμένοι με τις σωστές ιδέες, πρόγραμμα και στρατηγική, η ιρανική εργατική τάξη θα είναι αήττητη».

Δεν υπάρχει κάτι άλλο που χρειάζεται να προσθέσουμε. Πλέον δεν συζητάμε για αυθαίρετες προοπτικές αλλά για γεγονότα. Το εκπληκτικό κίνημα των φοιτητών και εργαζομένων του Ιράν είναι η τελική απάντηση όλων των σκεπτικιστών και των δειλών που αμφισβητούν την δυνατότητα της εργατικής τάξης να αλλάξει την κοινωνία. Η επανάσταση στο Ιράν έχει ξεκινήσει και μοιραία θα περάσει πολλά στάδια πριν να ολοκληρωθεί. Είμαστε σίγουροι ότι στο τέλος θα θριαμβεύσει. Όταν έρθει αυτή η στιγμή, θα έχει μια αλυσιδωτή αντίδραση σε όλη την Μέση Ανατολή, την Ασία και όλο τον κόσμο.

Καλούμε τους εργάτες διεθνώς να υποστηρίξουν τον αγώνα των Ιρανών αδελφιών μας.

Κάτω η Τυραννία και η Καταπίεση

Ζήτω η Ιρανική Επανάσταση!

Εργάτες όλου του Κόσμου ενωθείτε!

Μετάφραση:

Αγγελική Σωτηροπούλου

Σοφία Παπακωνσταντίνου

Ροδάνθη Λυράκη

Source: Μαρξιστική Φωνή