جنبش اعتراضی به تسخیر رژیم ایران ادامه می دهد

پس از افولی کوتاه طی تعطیلات سال نو، جریان رو به گسترش اعتراضات محلی، که در پی اعتراضات سراسری در دیماه آغاز شد، دوباره سر بلند کرده. کشاورزان استان اصفهان برای ۵۰ روز، تا روز شنبه ۲۵ فروردین به اعتراضات خود ادامه دادند. جنبش که از شهر کوچک ورزنه شروع شده بود، اعتراضات خود را به شهر اصفهان رساند و مردم را از کل شرق استان اصفهان به درون خود ک‍شاند.

جنبش حول حق دسترسی به آب رودخانه ی زاینده رود، که جمعیت محلی قرنهاست از آن بهره می برند،‌ شکل گرفت. امسال این حق دیرینه، به وسیله ی نهادهای برنامه ریزی دولت، به علت خشکسالی شدید، از کشاورزان صلب شد. طی تعطیلات نوروز کشاورزان با دست زدن به تظاهرات خیابانی ـ با تزیین سفره ی هفت سین با سیبهای پژمرده،‌سربازهای اسباب بازی و پوکه های خالی گازهای اشک آوری که نیروهای امنیتی به سوی آنها شلیک کرده بودند ـ به جنبش خود ادامه دادند. بعد از پایان تعطیلات در ۱۳ فروردین جنبش دوباره با راهپیمایی های هرروزه در شهر اصفهان از سر گرفته شد.

در طی دوره ی ۵۰ روزه ی اعتراضات،‌ معترضین به علت بازتاب حمایتی که در سطح کشور دریافت کردند توام با واکنش به نسبت سبک از سمت رژیم، که وحشت کرده بود که در صورت برخورد سنگین جنبشی بزرگتر را تحریک کند، مداوما جسورتر می شدند .اما با دیدن اینکه جنبش افول نمی کند،‌ پلیس از ۲۵ فروردین به بعد سرکوب ها را افزایش داد و خیابان ها را با نیروهای امنیتی پر کرد. در همان حال فرماندار محلی پیامی برای تمام اصفهانی ها فرستاد که در آن تمام افراد شرکت کننده در تظاهرات «غیر قانونی» را به تعقیب قضایی تهدید کرد.

سردگمی و ضدحمله

بدون تشکیلات و برنامه ای مشخص برای عمل، جنبش تحت سردرگمی ای که با تغییر ناگهانی لحن رژیم به وجود آمد به طور موقت عقب نشینی کرد. این امر به رژیم اجازه ی ضد حمله داد. در چند روز اخیر به خانه ی دهها کشاورز هجوم برده شد و آخرین حس وفاداری که این مردم محروم ممکن بود به رژیم داشته باشند از بین رفت. در حالی که رژیم خیال می کند که کشاورزان اصفهان را مغلوب کرده،‌ هیچ مسله ای حل نشده. کشاورزان تشنه و گرسنه راهی به جز از سرگیری مبارزه ندارند...وقتی که دوباره خود را بازیابند.

سردرگمی که به علت حضور سنگین نیروهای امنیتی به وجود آمد، موقتا جنبش را در اصفهان به عقب رانده اما اعتراضاتی مشابه تقریبا بلافاصله در استان مجاور چهارمحال و بختیاری فوران کرد. آنها علیه برنامه ی تغییر مسیر زاینده رود که قرار است به سمت بخشی از نواحی اصفهان کانالیزه شود اعتراض می کنند. نقطه ی آغاز جنبش جدید نقطه ایست که جنبش اصفهان به پایان رسید،‌ با شکل گیری اعتراضات بزرگ توده ای به شکلی منسجم تر.

کلیپ زیر از اعتراضات۲۸ فروردین در این استان است که در آن سخنگو می گوید: « تا دقیقه ای که به حقتون نرسیدید کوتاه نیایید. اگر همتون پشت هم باشید کسی بهتون کار نداره. ولی اگر پشت هم رو خالی کنید، یکی یکی می برندتون. پشت هم رو خالی نکنید. پشت هم رو خالی نکنید»

خشکسالی ایران را برافروخته

ایران متحمل بدترین خشکسالی در ۵۰ سال اخیر است. این امر با بی توجهی تبهکارانه و سو مدیریت فاسد رژیم وخیم تر شده و منجر به تحلیل رفتن تمام ذخایر اصلی آب شده است. بزرگترین دریاچه ها در ایران،‌ مثل دریاچه ی ارومیه، کاملا خشک شده اند،‌ رودخانه های اصلی نیز در حال خشک شدن هستند. این وضع ماهیگیران و کشاورزان، که بیشتر آنها در فقر شدید به سر می برند، را در وضعیتی بغرنج قرار داده.

طبق آمار رسمی،‌ از ۱۷۷ سد و منابع آبی کشور،‌ سطح آب۷۳ درصد زیر ۴۰ درصد از ظرفیت آنهاست،‌ درحالی که ۱۷ درصد دیگر سطح آبی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد ظرفیت را دارند. با توجه به اینکه امسال خشک ترین سال در نیم قرن اخیر است،‌ شاهد بحرانی بزرگ نه فقط در عرضه ی آب بلکه همچنین در تولید برق خواهیم بود.

بنابر گفته ی مسولین،‌ در استان اصفهان به تنهایی ۵ میلیون نفر از تیرماه به بعد به آب تمیز آشامیدنی درسترسی نخواهند داشت. در همین حال بحران اقتصادی گزینه های بسیار محدودی پیش روی دهقانان کوچک و مردم روستا نشین برای یافتن راه بقا می گذارد. با ثابت ماندن دریافتی ناچیز ماهیانه از دولت که در نتیجه ی تورم بالا در کشور به آهستگی تحلیل می رود،‌ فقیرترین اقشار جامعه به مرز طاقت و توانایی خود رسیده اند. در نتیجه، بحران آب به عاملی بیش از پیش پراهمیت در بی ثباتی و رشد مبارزه ی طبقاتی در دوران پیش رو تبدیل خواهد شد.

تظاهرات در دیگر جاها

در همین حال اعتراضات دیگر باقی هستند. در شهر باستانی کازرون،‌ تغییرات پیشنهادی به تقسیمات اداری، شهر را به چندین بخش تقسیم می کند که باعث می شود کازرون به زیر حد لازم برای شناخته شدن به عنوان شهر در تقسیمات اداری نزول کند. این باعث از بین رفتن تعداد زیادی از امتیازات و مشاغلی می شود که شهر سالها دریافت کرده.

بر این مبنا، جمعیت شهر،‌ به رهبری امام جمعه ی محلی، نزدیک به یک هفته است که به خیابان ها آمده. حجته الاسلام محمد خرسند به برنامه های حیله آمیز مسولان و همچنین به نماینده ی محلی مجلس،‌ که به عنوان شخص پشت پرده ی این برنامه دیده می شود، حمله کرده. به گفته او:«متاسفانه از ابتدا بنای تقسیم این شهرستان روی عدم شفافیت گذاشته شده و بدون در نظر گرفتن نظر کارشناسی این بحث مطرح شده است.» او همچنین مسولین را به تلاش برای تفرقه افکنی در بین مردم در بخشهای مختلف شهر متهم کرده.

هزاران نفر از مردم عصبانی شهر،‌ با حمایت تعداد زیادی از معلمان و دانش آموزان، به خیابان ها آمده و شعارهای قدرتمندی همچون «توپ،‌تانک،‌فشفشه دیگر اثر ندارد» سر دادند.

دیروز پلیس ضد شورش برای رویارویی با معترضین فرستاده شد،‌ اما ایستادگی قدرتمند مردم در خیابان ها هرگونه دخالت جدی را عملا ناممکن ساخت.

در جای دیگر، در غرب کشور،‌ تعداد رو به افزایشی از شهرهای اکثرا کرد نشین در مرز کردستان عراق شاهد تظاهرات به رهبری کسبه و معامله گران علیه بستن چندین گذرگاه مرزی و افزایش تعرفه های مرزی بوده اند. در شهرها و شهرستانهایی همچون مریوان،‌سقز، بانه و پیرانشهر، بازاریها اعتصاب کرده اند و به طور نمادین سفره ای خالی را در شهر پهن کرده اند که وضعیت مستاصل خود را نشان دهند.

در بانه،‌ مشاور رهبر با جمعیتی خشمگین روبرو شد که خواستار حل مشکلاتشان توسط رژیم بودند. در ویدیو زیر یکی از اعضای تجمع به کاندیدای سابق ریاست جمهوری گفت:

«… بذار رک باهاتون حرف بزنم آقای جلیلی. ما چهار روزه اعتصاب کردیم. چهار روزه اعتصاب کردیم فرماندار نیومده بگه چی کار می کنی؟ دردت دلتون چیه؟ میاد نیروی ضد شورش واسمون میذاره. یه آقایی به اسم اطلاعات یا اماکن میاره داخل مردم تیر هوایی شلیک می کنند جوانهای مردم رو جو میدهند،‌ تحریک می کنند که بخواهند چند نفر رو بگیرن که بخوان مردم رو باهاش بترسونند. دیگه مردم از اینها ترسی ندارند،‌ هراسی ندارند. جیب خالی باشه من واسه ی خانواده ام همه کار می کنم. خدا شاهده از یک سرباز بگیر تا آخرین درجه رو بخاطر زن و بچه ام می کشم. هر کاری آدم می تونه بکنه. درسته یا نه؟ ولی تا الان نزدیک ۲۰ ساله،‌ تا حالا یک اغتشاش تو بانه دیدی؟‌ ندیدی… بخاطر چی؟ مردم دنبال کارند. کار باشه هیچ مشکل نداره.»

این کلمات تند نشان از این دارد که مردم به سرحد تحمل خود رسیده اند. اعتراضات در مرزها بعد از هفته ها تظاهرات و درگیری با پلیس در شهر اکثریت کرد نشین کرمانشاه بعد از جنبش دیماه،‌ که کل ایران را درنوردید،‌شکل گرفت.

در اهواز هم یک رشته از اعتراضات صورت گرفته. شروع آن اعتراض ۳۰۰۰ کارگر فولاد اهواز بود که خواسته های آنها پس از حدود ۴۰ روز اعتصاب دریافت شد، اما فعالین اصلی جنبش در پی آن دستگیر شدند که منجر به لغو توافق شد. در پی آن یک حادثه در تلویزیون ملی که در آن از تمام ملیت های ایران به جز اعراب نام برده شد،‌ منجر به جنبشی بسیار بزرگ و جسور بین اعراب استان خوزستان شد. اعراب همیشه در بین تحت ستم ترین ملیت های ایران بوده اند و هرچند در مناطق نفت خیز جنوب غرب کشور سکونت دارند،‌کاملا از حیات اقتصادی منطقه محروم شده اند و به فقر عمیقی رانده شده اند.

بعد از فوران اولیه ی جنبش،‌رژیم توانست جنبش را سرکوب کند و چند نفر از مردم را دستگیر کند، اما یکبار دیگر واضح است که مشکل سر جای خود خواهد بود. توده ها به خیابان ها آمده اند و قدرت خود را حس کرده اند، مسله فقط اینست که چه زمان یک رویداد اتفاقی دیگر آنها را به صحنه ی عمل بازگرداند.

سوای اعتراضات اصلی که در بالا ذکر شد، تعداد بیشماری اعتصابات و اعتراضات کوچک تر در سطح کشور رخ داده اند،‌ شامل اعتراضات کارگرانی که حقوق نگرفته اند،‌ بازنشستگان، دهقانان، معلمان و اعتصابات مبارز کارگران نیشکر هفت تپه.

حملات به بانکهای متقلب

احتمالا یکی از حائز اهمیت ترین پدیده ها روی سطح آمدن دوباره ی اعتراضات در سطح ملی در مقابل بانکها و موسسات اعتباری است که سال گذشته ورشکست شدند. این موسسات اعتباری که ارتباطی تنگاتنگ با رژیم داشتند،‌ برای جلب سپرده قول سودهایی بسیار بالا (بیش از ۲۰ درصد)‌ می دادند، سودی که هرگز قادر به پرداخت آن نبودند، که در جای خود از این پول برای گمانه زنی در بازارهای مختلف استفاده می کردند.

این سپرده ها معمولا از فقیرترین اقشار جامعه می آمد،‌ که در شرایط فقر و بیکاری راههای محدودی برای تولید درآمد دارند. تنها راه برای ادامه کار این ترفند، جلب سپرده گذار بیشتر بود که با وعده ی سودهای باز هم بیشتر تحقق میافت. البته که این ترفند هرمی جایی از هم فرومی پاشد و سال گذشته دهها موسسه از این نوع ورشکسته شدند که جای سولات بسیاری باقی گذاشت از جمله اینکه پول سپرده گذاران کجا رفت. حال مردم مستاصل که همه چیز خود را از دست داده اند در مقابل این موسسات اعتراض می کنند و خواستار رسیدگی مسولین،‌ که به درستی دست اندر کار با این کلاهبرداران به حساب می آیند،‌ هستند.

در ۲۷ فروردین، قربانیان این کلاهبرداری در مقابل دفاتر این موسسات در تهران،‌ مشهد، اهواز و رشت اعتراض کردند. در تهران، معترضان مقابل شعبه ی ستار خان موسسه ی اعتباری کاسپین تجمع کردند و شعارهایی همچون «کاسپین دزدی کرده،‌ دولت حمایت کرده» سر دادند.

در رشت مردم در مقابل شعبه ای دیگر از این بانک تجمع کردند و با پرتاب تخم مرغ و شعار دادن اعتراض خود را به این کلاهبرداری نشان دادند. در اهواز هم معترضین در مقابل شعب موسسات اعتباری ملل و آرمان دست به تجمع زدند و شعارهایی همچون :« خوزستانی می میرد ذلت نمی پذیرد» و «می میرم می میرم پولم رو پس می گیر‌م» سر دادند. با توجه به اینکه بالغ بر ۲۵ درصد از سیستم بانکی ایران در فعالیت های اینچنیی گرفتار است،‌ به نظر نمی رسد که بحران نظام بانکی در ایران فعلا جایی برود.

تودهای کارگران در حال حرکت هستند و تمام طبقات دیگر در جامعه را تحت تاثیر قرار می دهند. مثل همیشه،‌ دانشجویان و روشنفکران فشار سنج خوبی برای تعیین جهت حرکت جامعه هستند. با اینکه جنبش دانشجویی نیروی رهبری کننده در رویدادهای اخیر نبوده است تعداد رو به رشدی از دانشجویان در حال رادیکال شدن

هستند. با دولت اصلاح طلب حسن روحانی در قدرت، توهم به لیبرال ها رو به افول است.

هنرمندان رادیکال

یکی دیگر از نشانه های فضای جامعه از دنیای هنر آمده است. هنر مدتهاست پناه‍‍‍گاهی برای د‍گراندیشان سیاسی در ایران بوده است. روشن است که لایه ای از هنرمندان ایرانی به شکلی تغییر در جهت جامعه را بازتاب مید هند. در چند ماه اخیر گروه تاتر اگزیت در ایران اقدام به ترجمه و نشر یک رشته از مقالات و کتابچه ها از وبسایت www.marxist.com کرده اند.

آخرین این مقالات، مقاله ای به قلم آلن وودز در مورد هنر و سرمایه داری است،‌ که به بحث در مورد شرایط ایران هم می پردازد، در کمال تعجب به وسیله ی خانه ی تاتر در تهران منتشر شد. خانه ی تاتر نهاد مدنی جهان تاتر ایران است که مسول کارگردانان، هنرپیشه گان، تکنسین ها و غیره است. این «اتحادیه» همچنین به طور نه چندان محکمی به اداره ی فرهنگ وابسته است. اینکه یک بخش از این نهاد اقدام به نشر مقاله ای از ما کرده نشان از جسورتر شدن لایه هایی از طبقه ی متوسط توسط جنبش اخیر دارد. اینها تنها نشانه هایی از تغییرات سیاسی ناگهانی و تندیست که در دوران پیش رو در ایران شاهد خواهیم بود.

واضح است که در مقابل تغییرات اخیر، رژیم در تلاش برای برداشتن گامهابی محتاطانه است. ن‍می خواهد که با جنبش سر به سر بشود و خطر تحریک فورانی بزرگتر کند. در نتیجه تاکتیک آنها در حال حاضر اینست که صبر کنند تا جنبش خود را خسته کند و بعد با سرکوب ها و دستگیری های هدفمند وارد شوند. اما این هیچیک از نیروهای پیشراننده ی زیربنایی در پس این رویدادها را حل نمی کند. رژیم هرکاری که بکند،‌ نخواهد توانست که برای فقرا و محرومین نان و آب فراهم کند.

در اصل شرایط تنها بدتر خواهد شد. شرایط اقتصادی هرروز بدتر می شود. با اعلام احتمال لغو برجام توسط رییس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، توام با شرایط هم اکنون ضعیف اقتصاد ایران،‌ ریال ایران از اسفند (مارچ) شروع به سقوط کرد و حدود ۳۰ درصد از ارزش خود را در مقابل دلار از دست داد و به رکورد ۶۱۰۰۰ ریال در مقابل ۱ دلار رسید.

در وحشت از بی ثباتی و تورم خارج از کنترل،‌ بانک مرکزی دخالت کرد و به جای آن وعده ی نرخ دلار ۴۲۰۰۰ ریالی داد و در مقابل هرگونه بازار سیاه هشدار داد. اما همانطور که قابل پیشبینی بود، بانک مرکزی به اندازه ی کافی پشتوانه ی ارز خارجی برای حفظ این نرخ را ندارد. در نتیجه بعد از حدود یک هفته از گذشت این برنامه،‌ در حالی که در بازار سیاه دلار در حدود ۵۷۰۰۰ ریال خرید و فروش می شود، بیشتر کسانی که قبول به معامله با نرخ قانونی کردند، دیگر ارزی از دولت دریافت نکردند و در بسیاری از مواقع به طور کلی مجبور به تعطیلی معملات شدند. اگر بانک مرکزی در هم بشکند، که به طور روز افزون احتمال آن افزایش میابد،‌ ممکن است شاهد رشد شدید تورم باشیم که البته به فقیرترین ها سخت تر از همه ضربه میزند.

انقلاب گرسنه گان در حال آماده شدن است

رژیم ایران در احاطه بحران هاست. اقتصاد متزلزل شده، فساد گسترده، و شعارهای اسلامی و عوام فریبانه ی «ضد امپریالیستی» دیگر برای به تاخیر انداختن خشم توده ها جوابگو نیست. رژیم دیگر نمی تواند حتی کوچکترین تسکینی به توده ها بدهد و حتی نمی تواند ابتدایی ترین نیازها مثل آب آشامیدنی را برای مردم را تامین کند. آلودگی، کم آبی، بیکاری و رشد فقر،‌ فقیرترین ها را به میدان نبرد می کشاند. انقلاب گرسنگان در حال آماده شدن است.

تنها علتی که جنبش ها در اهواز، اصفهان، و دیگر جایها موقتا افول کرده نبود تشکیلات و رهبری برای حفظ تکانه، گسترش جنبش و واکنش با برنامه ای روشن برای مبارزه هنگام عوض شدن شرایط است. این درسی ست که توده ها باید با آزمایش و خطاهای دردناک بیاموزند. در عین حال این واضح است که تظاهرات خیابانی کافی نیست. تنها قدرتی که می تواند رژیم را به زانو بیافکند طبقه ی کارگر ایران است، که قدرت بالقوه برای توقف کامل کشور را دارد.

با وجود جنبش جسورانه ی کسبه و دهقانان، این طبقات اهرم های اصلی تولید را کنترل نمی کنندـ این کارگران هستند که این کنترل را در دست دارند. کارگران به جنبش های اخیر با همدردی می نگرنند و دیر یا زود آنها نیز حرکت خواهند کرد. شرایط اخیر بسیار شبیه به سالهای ۱۳۵۶ است که در آن جنبش های پراکنده و محلی در هر جای ایران منفجر می شدند که خبر از آمدن انقلاب ۱۳۵۷ می داند، که قبل از آنکه مغلوب شود، طبقه ی کارگر به سمت کسب قدرت حرکت کرد. درست مثل ۱۳۵۷ انقلاب پیش رو در ایران جهان را به لرزه خواهد انداخت و به طور بنیانی شرایط در خاور میانه را دگرگون خواهد کرد.